Νομοθεσία ευρωπαϊκής ένωσης
Τον Απρίλιο του 2004 θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή νομοθετικό πακέτο οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις και εξεδόθησαν οι Οδηγίες 2004/18/ΕΚ (περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών) και 2004/17/EΚ (περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς επίσης και ο Κανονισμός 1564/20054 της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 (για την κατάρτιση τυποποιημένων εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των διαδικασιών δημοσίων συμβάσεων δυνάμει των οδηγιών 2004/17/EΚ και 2004/18/EΚ). Η εν λόγω οδηγίες επιχειρούν να διαλευκάνουν το τοπίο στις δημόσιες συμβάσεις (προμηθειών, υπηρεσιών και έργων) και παρέχουν ένα συνεκτικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή των δημόσιων συμβάσεων ηλεκτρονικά, κατά τρόπο ανοιχτό, διαφανή και χωρίς διακρίσεις, καθορίζοντας κανόνες για την ηλεκτρονική υποβολή προσφορών καθώς και τους όρους για σύγχρονες τεχνικές αγοράς που βασίζονται σε ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. Επιπλέον, ενοποιούν πρακτικά και αντικαθιστούν τις ήδη υπάρχουσες οδηγίες 92/50/ΕΟΚ για τις υπηρεσίες, 93/36/ΕΟΚ για τις προμήθειες και 93/37/ΕΟΚ για τα δημόσια έργα, καθώς και τις οδηγίες που τις συμπλήρωσαν ή τις τροποποίησαν (π.χ. 93/38/ΕΟΚ, 97/52/ΕΚ, 98/4/ΕΚ κλπ). Η νέα οδηγία περιλαμβάνει αρκετά νέα στοιχεία και ορισμούς, για παράδειγμα:
- Εισάγεται η “συμφωνία-πλαίσιο” μεταξύ οικονομικών φορέων και αναθέτουσας αρχής διάρκειας τριών ετών (επεκτεινόμενης σε πέντε έτη σε εξαιρετικά ειδικές περιπτώσεις).
- Προσδιορίζεται ο όρος “Ηλεκτρονικό μέσο” και προσαρμόζεται η έκφραση “γραπτώς” έτσι ώστε να καλύπτει “κάθε είδους έκφραση που αποτελείται από λέξεις ή αριθμούς, η οποία μπορεί να διαβαστεί, να αναπαραχθεί και στη συνέχεια να κοινοποιηθεί και η οποία μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες που διαβιβάζονται και αποθηκεύονται με ηλεκτρονικά μέσα”.
- Εναρμονίζεται με τις διατάξεις τις οδηγίας 1999/93/ΕΚ σχετικά με το κοινοτικό πλαίσιο για τις ψηφιακές υπογραφές.
- Λαμβάνεται υπόψη η οδηγία 2000/31/ΕΚ που ρυθμίζει ορισμένες πτυχές του ηλεκτρονικού εμπορίου.
- Προβλέπεται μείωση των προθεσμιών σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα για τη δημοσίευση της προκήρυξης.
- Σε περίπτωση ιδιαίτερα πολύπλοκων συμβάσεων προβλέπεται η προσφυγή από την αναθέτουσα αρχή σε ανταγωνιστικό διάλογο, έως ότου προσδιοριστούν οι λύσεις οι οποίες ενδεχομένως ανταποκρίνονται στις ανάγκες της.
- Δυνατότητα προσφυγής σε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, οι οποίοι μπορεί να αφορούν είτε μόνο τις τιμές, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην κατώτερη τιμή, είτε τις τιμές και/ ή τις αξίες των στοιχείων των προσφορών που επισημαίνονται στη συγγραφή υποχρεώσεων, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
- Δυναμικό σύστημα αγορών: πρόκειται για μια εξολοκλήρου ηλεκτρονική διαδικασία για αγορές τρέχουσας χρήσης, της οποίας τα γενικά διαθέσιμα στην αγορά χαρακτηριστικά ικανοποιούν τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και είναι περιορισμένη χρονικώς και ανοικτή καθ’ όλη τη διάρκειά της σε κάθε οικονομικό φορέα ο οποίος πληροί τα κριτήρια επιλογής και έχει υποβάλει ενδεικτική προσφορά σύμφωνη προς τη συγγραφή υποχρεώσεων.
Η προθεσμία ενσωμάτωσης των ως άνω Οδηγιών (ειδικά της 2004/18/ΕΚ) στην εθνική νομοθεσία των κρατών-μελών ήταν η 31η Ιανουαρίου 2006, ωστόσο υπάρχουν και αποκλίσεις. Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο καταργούνται η Οδηγία 92/50/ΕΟΚ, εξαιρέσει του άρθρου 41 και οι Οδηγίες 93/36/ΕΟΚ και 93/37/ΕΟΚ.
Μέσα στο 2007, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, υπεγράφησαν τρία νέα Προεδρικά Διατάγματα. Είναι τα Προεδρικά Διατάγματα 118/2007(ΦΕΚ 105/Α/10.7.2007), 59/2007 (ΦΕΚ 63/Α/16.3.2007) και 60/2007 (ΦΕΚ 64/Α/16.3.2007). Με το πρώτο θεσπίζεται νέος Κανονισμός Προμηθειών του Δημοσίου και αναθεωρείται ο ισχύων Κανονισμός Προμηθειών του Δημοσίου (ΠΔ 394/96) και με τα άλλα δύο ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία οι Οδηγίες 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ αντίστοιχα.
